Turistik Mekanlar

Nemrut Dağı Güneydoğu Anadolu bölgesinin Adıyaman ilinde kahta ilçesi Ankar dağları yakınında 2.150 metre yüksekliğinde bir dağdır.
Kommagene kralı Antiochus Theos, M.Ö. 62 yılında bu dağın tepesine, pekçok Yunan ve Pers tanrısının heykelinin yanısıra kendi mezar-tapınağını da yaptırmıştır. Mezarda, bir kartalın başı gibi, tanrıların taş oymaları bulunur. Heykellerin diziliş şekli hiyerotesyon
olarak bilinir.Ayrıca her heykelin boyu 10 metre kadardır ve dünyanın
en güzel gün doğumu ve gün batımı burada olduğu söyleniyor.
Mezarda 1881 yılında Alman mühendis Karl Sester tarafından kazı çalışmaları yapılmıştır. Daha sonraki yıllarda yapılan kazılarda da Antiochus'un mezarı bulunamamıştır.
Nemrut Dağı 1987'de UNESCO tarafından Dünya mirası alanı ilan edilmiştir ve dünyanın sekizinci harikası sayılır.

Antik Kentler
Kral I. Antiochos kitabelerinde söz edildiğine
göre, Arsameia İ.Ö. 2. Yüzyılın başlarında Kommagene'lerin atası
Arsemez tarafından Kahta çayının doğusunda Eski Kahta kalesinin
karşısında kurulmuş Krallığın yazlık başkenti ve idare merkezidir.
Güneydeki tören yolunda Mitras'ın kabartma steli, ayin platformu
üzerinde Antiochos-Herakles tokalaşma steli ve bunun önünde Anadolu'nun
bilinen en büyük Grekçe yazıtı, yazıtın bulunduğu yerden başlayan 158
m. derine inen bir tünel ile yazıtın batısında benzer bir kaya dehlizi
bulunmaktadır. Tepe üzerindeki platformda Mithridathes Callinichos'un
mezar tapınağı ve sarayı yer almaktadır. Arsameia ören yeri, Adıyaman'a
60 km. uzaklıktadır. Adıyaman'a 60 km. uzaklıkta Kocahisar köyü
yakınındadır. Kommagene'ler tarafından inşa edilen Yeni Kale,
karşısındaki Arsemeia ile birlikte kullanılmıştır. Romalılar ve
ardından Memluklular tarafından restore edilen Kale en son 1970'lerde
kısmen onarılmıştır. Kale içinde çarşı, cami, zindan, su yolları,
güvercinlik kalıntıları ve kitabeler bulunmaktadır. Kale'den Nymphois'e
inen su yolu bir tünelle Arsameia'ya başlanmıştır. 80 metreyi bulan bu
yolla halen suya ulaşmak mümkündür. Cendere Köprüsünden sonra Sincik
yolu üzerindeki Datgeli köyünün yakınlarındaki 1400 m. rakımda bulunan
tepenin üzerine kurulmuştur. M.S. 70'lerde Romalılar tarafından inşa
edildiği ve 300'lere kullanıldığı tahmin edilen, içerisinde büyük bir
tapınak bulunan bölgenin kutsal alanı kabul edilen kalenin hemen
yakınında Kommagene döneminde inşa edilen Temenos kalıntıları
bulunmaktadır. Adıyaman'ın Kahta İlçesine 85 km. uzaklıkta bulunan,
tarihi Geç Hitit dönemine dayanan kale, Fırat nehrinin batı yakasında
yer almaktadır. M.Ö. II. yüzyılda Kommageneliler'in atası olan Arsames
tarafından kurulmuştur. Sarp kayalar üzerine, Aşağı ve Yukarı Kale
olmak üzere iki bölümde inşa edilen Gerger Kalesi'nin batı surlarında
Kral Samos'a ait bir kabartma bulunmaktadır. İslami dönemde de
kullanılan kale içerisinde cami, dükkanlar ve su sarnıçları
bulunmaktadır. Adıyaman kent merkezine 5 km. uzaklıkta, Kuyucak köyü
yolu üzerindeki Pirin köyündeki kalıntılar 200 civarındaki kaya mezarı
ve yerleşim yerine sahiptir. Antik çağdan kalan bu nekropol ve çevresi
Kommageneliler döneminde önemli bir yerleşim merkezi olmakla birlikte,
asıl Romalılar döneminde gelişmiş bir kenttir. Girişleri kabartmalarla
süslenmiş birbirine geçişli içerisinde lahitler yerleştirilmiş
kayaların içine oyulmuş mezar odaları şeklinde kalıntılardır.

Höyük Tümülüs ve Anıtlar
Milli Parkın güneybatısında Adıyaman-Kahta girişinde bulunan, Kommagene
Kralı II. Mithridates tarafından annesi İsas adına yaptırılan anıt
mezar, sütun üzerindeki kartaldan dolayı Karakuş Tümülüsü olarak
anılmaktadır. Doğu, batı ve güney yönlerde dörder sütun varken günümüze
doğuda iki, batıda ve güneyde birer sütun kalmıştır. Doğu sütun üstünde
aslan ve kartal heykel kalıntıları, batıdaki sütunun üstünde tokalaşma
steli, yerde aslan heykel parçası vardır. Nemrut Dağı giriş noktası
olarak belirlenen Karakuş Tümülüsü, Milli Park içersindedir. İl
merkezine 45 km., Besni ilçesine 15 km. uzaklıkta, Üçgöz (Sofraz)
köyündedir. 15 m. Yüksekliğinde olan mezarın üzeri kırma taş ve molozla
örtülüdür. Besni ilçesinin 33 km. güneydoğusunda, Kızıldağ üzerinde
Kommagene Kralı II. Mithridates tarafından inşa edilen anıt mezar, her
biri yaklaşık 10 metre yükseklikte üç çift sütunla çevrelenmiştir.
Sütunları üzerinde kadın, erkek ve aslan kabartmaları bulunmaktadır.
Adıyaman'a 5 km. mesafede, Karadağ eteğindedir, 2 bölümden oluşan bir
kaya mezarı vardır. Adıyaman'a 25 km. mesafedeki Ilıcak Köyü sınırları
içindedir. Yığma taşlardan yapılmış 6 adet tümülüs mezar bulunmaktadır.
Mezarların, Kommagene Kraliyet ailesine ait soylu kişiler için
yapıldığı tahmin edilmektedir. Adıyaman'a yaklaşık 35 km. uzaklıkta
Malpınar mezrasında doğal kaya üzerine oyulmuş Hiyeroglif bir kitabe ve
kayalara yapılmış yerleşim birimleri Geç Hitit dönemine aittir.

Köprüler
Adıyaman'a 55 km. uzaklıkta ve Karakuş tümülüsünün kuzeydoğusundadır.
Kahta çayının en çok daraldığı kesimde iki ana kaya üzerinde 92 iri
kesme taştan yapılan bir büyük kemer ve doğu tarafındaki küçük bir tali
kemerden oluşur.

Köprü, depreme karşı korunacak şekilde,
sütunlara köprüye esneklik payı verilerek inşa edilmiştir. Köprünün
hemen alt tarafında bulunan Kommageneliler'in Antiochos Theos döneminde
inşa ettiği 5 kemerli diğer bir köprü, Romalılar tarafından
yıkılmıştır. Gümüşkaya köyü ile Ağcin köyü arasında Göksu çayının
daraldığı bir noktada kaya zemin üzerinde kurulan köprü Roma dönemine
aittir. Orta kemerin dışında genel olarak sağlam durumdadır. Köprünün
büyük bir kemeri ve kademeli olarak küçülen üç kemeri daha vardır.
Köprü taşları harç kullanılmadan sıkıştırma (Cendere) stiliyle
yapılmıştır.

Kaya Mezarı ve Mağaralar
Adıyaman'ın
17 km. kuzeyinde Taşgedik Köyü sınırları içinde yer alır. Kaya mezarlar
ve Güneş Tanrısı Hellias ile Kral Antiochos'un tokalaşma kabartmaları
vardır. Adıyaman il merkezine 40 km. uzaklıkta ve Adıyaman-Şanlıurfa
karayolunun 1 km. batısında yer alan Turuş Kaya Mezarları Roma Dönemine
aittir. Mezarlar zeminden aşağıya doğru ana kaya oyularak yapıldığından
mezarların girişine aşağıya doğru inen 10-13 basamaktan sonra
ulaşılır. Bazılarının duvar ve kapı girişlerinde çeşitli figürlerde
kabartmalar bulunmaktadır. Dikilitaşın kuzeyindeki kayalık alanlarda,
Aşağı hozişi köyü yakınlarında dolmen tipi mezarlar bulunmaktadır.
Sala benzeyen iki büyük kayanın birbirine çatılması ile yapılan bu
mezarların Taş Devri insanlarından kaldığı tahmin edilmektedir.
Adıyaman'a 7 km. mesafede, Zey Köyü yakınında, erken dönem
Hıristiyanların yaşadığı yerleşim birimleri bulunmaktadır. Köyde ayrıca
Şeyh Abdurrahman Erzincani'ye ait bir türbe ve cami yer alır. Göksu
ırmağı boyunca yer alan 40 - 50 m. yükseklikteki sarp kayalıklar
üzerinde doğal mağaralar bulunmaktadır. Besni tarafında Kızılin ve
Sarıkaya Köyleri ile Adıyaman tarafında Gümüş Kaya ve Mal Pınarı
civarında yoğunlaşmıştır. Adıyaman'ın 10 km. kuzeyinde Adıyaman -
Çelikhan - Malatya karayolunun üzerinde Palanlı köyünde yer almaktadır.
M.Ö. 40.000 yıllarında kullanılmış doğal bir mağaradır. Duvarında
bulunan ve halen fark edilen geyik figürü yalın kontur çizgilerle
oluşturulmuştur. Mağaranın yer aldığı derin vadi ise ender bulunur bir
doğa parçasıdır. Kayaların oyulmasıyla oluşturulmuş (demir Kale 1)
adıyla anılan, ikişer katlı erken dönem Hıristiyanların yaşadığı
yerleşim birimleri bulunmaktadır. Mağaralara İndere köyü (Zey) içinden
yaya olarak gidilmektedir. Adıyaman ilinin 40 km. güneybatısında Göksu
nehri kenarında aynı adla anılan köyün batısında kayalardan oyma tünel
şeklinde birbirleri ile bağlantılı çok sayıda mağaralar yer almaktadır.
Tarihte konut olarak kullanılan bu mağaraların M.Ö. 150 yılında
yapıldığı tahmin edilmektedir.

Camiler ve Kiliseler
Ulu Cami, Çarşı Cami, Kab Cami, Musalla Cami, St. Paul Kilisesi en önemlileridir.

Adıyaman Camileri (İnanç Turizmi)

İçmeler
Çelikhan İlçesi'nin 23 km. kuzeydoğusundadır. İçmerenin suyu mide,
bağırsak, karaciğer, safra kesesi, hastalıklarıyla böbrek taşı ve
şişmanlıkta kullanılması büyük ölçüde faydalıdır. Besni İlçesinin 6 km.
kuzeydoğusundadır. Bu içmenin suyu böbrek taşlarına, kronik kabızlık,
bağırsak ve mide iltihaplarında faydalıdır. Adıyaman'a 25 km. uzaklıkta
ve kuzeybatısındadır. Akçalı köyüne 5 km. mesafede şifalı bir soğuk su
içmesidir. Bu su bazı mide ve bağırsak hastalıklarına iyi gelmektedir.

Milli Parklar
Nemrut Dağı Milli Parkı


Atatürk Barajı ve GAP
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), ülkemizin Güneydoğu Anadolu
Bölgesindeki 9 ilde (Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis,
Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak) uygulanmakta olan çok sektörlü
entegre bir bölgesel kalkınma projesidir. Başlangıçta su ve toprak
kaynaklarının geliştirilmesine dayalı olarak tasarlanan proje, 1989
yılında GAP Mastır Planının hazırlanması ile çok sektörlü ve entegre
bir bölgesel kalkınma projesine dönüştürülmüştür. Projenin en önemli
ayağı olan Atatürk Barajı Türkiye'nin en büyük, dünyanın 8. büyük
barajıdır. Adıyaman ve Şanlıurfa il sınırları içerisinde yer alan
Atatürk barajı ile yıllarca kurak olan bu topraklara adeta can gelmiş,
bölgenin ekonomisi hızla gelişmiştir.
Diğer taraftan, yöre halkı
tarafından "deniz" olarak nitelendirilen Baraj Gölü, bölge turizmine
büyük ölçüde çeşitlilik sağlamıştır. Göl üzerinde balıkçılık ve su
sporları yapılmaktadır.