İnsanlar; gerek kendi aralarındaki, gerekse Allah’a(c.c.) karşı olan düşünce, söz ve davranışlarında belirli sınırları korumak ve belirli kurallara uymak durumundadırlar. Eğer kullarla olan ilişkilerde, çoğu yazılı bile olmayan bu sınırlar korunursa,insanlar birbirlerine karşı daha saygılı, daha sevgili ve daha saygın olurlar.
Bir de Allah’a(c.c.) karşı olan hususlarda o sınırların aşılmaması, kurallara uyulması, Allah’ın(c.c.) da kuluna aynı şekilde davranmasını; rahmet, merhamet ve mağfiretini yöneltmesini temin eder. Allah’a(c.c.) karşı sınırların korunması, emirlere uymak ve yasaklardan kaçınmak şeklinde özetlenebilir.Yâni kul olduğunu bilmek, Yaradan’ı bulmak, O’na tazîm, O’na secde etmek ve her isteyeceğini O’ndan istemek, her belâdan O’na sığınmaktır.
İşte yukarıdan beri özetlemeye çalıştığımız konu, işi bilenler arasında “edep” olarak bilinir ve açıklanır.
Bu konuda İbnu Abbas şöyle anlatıyor : “Ben Resûlullah’ın(a.s.) terkisinde idim. Bana şu öğütlerde bulundu : “
HADÎS-İ ŞERİF : “Yavrum! Allah’a(c.c.) karşı (emir ve yasaklarına uyarak) edebini koru, Allah(c.c.) da seni (dünyâ ve âhirette) korusun! Allah’ın(c.c.) üzerindeki haklarını koru ki, O’nu karşında veya önünde (dünyâ ve âhiretin kötülüklerine, sıkıntılarına) karşı koruyucu bulasın!
Bollukta Allah’ı(c.c.) tanı (an, O’nunla ol) ki, darlığında da O seni tanısın (ansın, seninle olsun).
(Dünyâ ve âhiretle ilgili bir şey isteyeceksen Allah’tan(c.c.) iste.Yardım dileyeceksen Allah’tan(c.c.) dile.Zîrâ kullar, Allah’ın(c.c.) yazmadığı bir konuda sana yararlı olabilmek için bir araya gelseler, bunu yapmaya güç yetiremezler.Allah’ın(c.c.) yazmadığı bir zarârı sana vermek için birleşseler, buna da güç yetiremezler.Kalemlerin mürekkebi kurudu ve sayfalar dürüldü.
Sen yakîni bir îmânla, tam bir rızâ ile Allah(c.c.) için çalışmaya muktedîr olabilirsen çalış; muktedîr olamazsan, hoşuna gitmeyen şeye sabırda çok hayır var.
Şunu da bil ki, Nusret-i İlâhî (Allah’ın yardımı), sabırla birlikte gelir, kurtuluş da sıkıntıyla (birlikte) gelir, zorlukta da kolaylık vardır, bir zorluk, iki kolaylığa aslâ üstün gelemeyecektir.”
Hadîs-i şerif o kadar güzel ve o kadar açıktır ki, sâdece bu hadis hükümleriyle davranan, kendisini tamâmen buna göre programlayabilen bir kulun hüsrâna uğraması mümkün değil gibidir.Burada, hadisin son kısmında geçen iki kolaylığın bir zorluğa üstünlük sağlamasını açıklamakta yarar vardır.Bunu da Hz. Enes’in rivâyet ettiği bir hadisi zikrederek yapalım :
- Resûl-i Ekrem(a.s.), bir kayanın karşısında oturuyordu.Bir ara :
HADÎS-İ ŞERİF : “Zorluk gelip şu kayanın içine girse, mutlakâ kolaylık peşinden gelip içeri girer ve oradan zorluğu çıkarır.” buyurdu.Bunun üzerine İnşirâh Sûresi’nin şu âyetleri nâzil oldu :
İNŞİRÂH SÛRESİ / 5 – 6 : “Elbette zorluğun yanında bir kolaylık vardır. Gerçekten zorlukla berâber bir kolaylık daha vardır.”
Yâni, her bir zorluğa iki kolaylık verildiği müjdelenmektedir.Elbette kulun çalışması ve Allah’ın(c.c.) Nusret’i iki kolaylıktır.Buna karşılık da bir öğüt ve tavsiye vardır :
İNŞİRÂH SÛRESİ / 7 – 8 : “Boş kaldın mı hemen başka işe koyul ve yalnız Rabbine yönel.”
Bir müjdeli söz de şu şekildedir :
“Gökten yardım, çekilen şiddet miktârınca iner; sabır da musîbet miktârınca iner.”
gonuldostlari.web.tr
Konu: ***İlla Edep*** 
17.02.10 10:09
